Ernstige stoornis na één foute joint

Ernstige stoornis na één foute joint

Maar weinig mensen weten dat wietgebruik ook tot een depersonalisatiestoornis kan leiden - iets waar de gebruikers tientallen jaren last van kunnen houden.

Door Carla Rus, psychiater

In: Het Parool, Meningen, donderdag 7 augustus 2008 Foto Sander Nieuwenhuys/ANP

Een foute joint

Wie gewend is in Nederland een joint te roken, verwacht vaak niet dat hij in het buitenland met vervuilde wiet te maken kan krijgen.

Er is tegenwoordig meer bekend over de kans op psychosen na cannabisgebruik. Acht procent van de mensen blijkt hier gevoelig voor te zijn. Nu de wiet tegenwoordig sterker is dan in de jaren zestig, hebben wij hier meer mee te maken.
Wat echter voor veel mensen een blinde vlek is, is dat een deel van de jongeren die wiet hebben gebruikt, een depersonalisatiestoornis ontwikkelt. Hun zelfgevoel is losgekoppeld van hun gedrag, ook wel dissociatie genoemd. Ze hebben het gevoel als een automaat te handelen en zichzelf op afstand te observeren. Soms is ook sprake van derealisatie, waardoor gewone prikkels vreemd overkomen en de wereld onecht lijkt. Ook kan sprake zijn van desomatisatie: het voelt alsof een bepaald lichaamsdeel niet meer van hen is.
Tot voor kort dacht ik als psychiater - net als verreweg de meeste van mijn collega's - dat depersonalisatie praktisch alleen voorkwam na psychotrauma's of als onderdeel van een angststoornis. Nu mijn eigen zoon in de VS een bad trip heeft gehad na eenmalig gebruik van versneden cannabis, weet ik dat een chemische oorzaak dezelfde stoornis kan oproepen. Uit buitenlands onderzoek (de VS, Engeland, Rusland) blijkt dat 2,4 procent van de bevolking aan deze stoornis lijdt, waarvan 13 procent door cannabisgebruik. Als deze percentages ook voor Nederland gelden, komt dit neer op 50.000 jongeren die aan deze stoornis lijden ten gevolge van wietgebruik.
Het is een zeer hardnekkige stoornis. Tien à twintig jaar last hebben van deze klachten is heel gewoon. Daarbij komt dat het vaak zo'n twee jaar duurt voordat de klachten worden herkend, zegt belangenvereniging Stichting Depersonalisatie.
Vooral jongeren die een bad trip kregen door wiet - of ander drugsgebruik, lopen risico op deze stoornis. Tijdens een bad trip krijgt de amygdala (angstcentrum in de hersenen) zowel chemisch als psychologisch een flinke tik. De jongere verkeert uren in doodsangst, heeft soms hallucinaties, kan zijn bewustzijn verliezen, braken, verlamd zijn, of agressief worden. Een bad trip overkomt meestal juist ónervaren gebruikers.
Avontuurlijke backpackers die gewend zijn in Nederland af en toe een joint te roken, lopen in de VS, Australië en Nieuw-Zeeland weer een ander gevaar. In deze landen is, zoals bijna overal, wietgebruik illegaal. De dealers deinzen er niet voor terug de wiet te versnijden met rotzooi, zoals PCP (angel dust). Mede daardoor komen bad trips in de VS drie keer zo vaak voor als in Nederland. Jellinek en het Trimbos-instituut zeggen bovendien dat het effect van drugs onder andere afhankelijk is van de setting waarin deze worden gebruikt. Een onbekende omgeving met onbekende mensen geeft eerder angst.
De klachten worden erger bij veel prikkels, zoals op een feestje of in een drukke bus. Dat komt omdat een deel van de hersenen té alert en overactief blijft, terwijl andere hersendelen uit bescherming hiertegen juist minder activiteit vertonen - bijvoorbeeld hersendelen die binnenkomende prikkels verbinden met reeds opgeslagen informatie over deze prikkels. Het niet meer goed kunnen toelaten van prikkels - waardoor de wereld onecht lijkt - is dus een oplossing van de hersenen die op den duur juist het voornaamste probleem wordt.
Depersonalisatie roept veel angst op. De jongeren voelen zich niet alleen anders dan vroeger, maar ook anders dan andere jongeren. Eenzaamheid en somberheid zijn het gevolg. Hoewel je in een kort, individueel contact niets aan deze jongeren merkt, kan deze stoornis ernstig invaliderend zijn. Jongeren moeten vaak met hun studie of hun werk stoppen en kunnen familieleden en vrienden van zich vervreemden.
Omdat tegenwoordig van meer drugs bekend is welke chemische boodschappers in de hersenen worden ontregeld, biedt dit aanknopingspunten voor behandeling. Hoe eerder deze behandeling start (dus bij voorkeur al op de EHBO!), hoe minder kans op blijvende gevolgen.
Zo blokkeert PCP - en in mindere mate cannabis - onder meer receptoren van de stimulerende boodschapper glutamate. Omdat het medicijn lamictal deze receptoren juist activeert, is dit de voorkeursbehandeling van een gespecialiseerd centrum in Londen. In een centrum in Sint-Petersburg is succes geboekt met het elektromagnetisch stimuleren van bepaalde hersendelen. Dit kan ook worden toegepast bij mensen met depersonalisatieklachten die niet door drugsgebruik zijn ontstaan.
Meestal hoef je jongeren die een bad trip hebben gehad niet te adviseren geen drugs meer te gebruiken. Alleen al van de géur van wiet kon mijn zoon in een flashback belanden (herbeleving bad trip).
Het beste is in een vertrouwde omgeving te verblijven. Regelmatig leven en afleiding zijn belangrijk. Erover praten is goed, maar niet te veel, want dat versterkt het zelfobserverende gedrag. De eerste tijd is het goed met de jongere mee te gaan in zijn vermijding van prikkelrijke situaties. Zo krijgen zijn hersenen rust. Op den duur moeten ze weer voorzichtig worden gestimuleerd moeilijke situaties aan te gaan. Via cognitieve gedragstherapie kan hij hierin worden begeleid. Een traumatherapie om angstervaringen te verwerken, helpt vaak ook. Verder kan sport of een lichaamsgerichte therapie - zoals haptonomie - de jongere helpen weer meer contact met zijn lichaam te krijgen.
Wanneer het genezingsproces stagneert, moet met medicijnen worden ingegrepen. Niet alleen omdat chronische depersonalisatieklachten moeilijker te doorbreken zijn, maar ook omdat zich - secundair aan de depersonalisatiestoornis - vaak een angststoornis of depressie ontwikkelt.
Bij jongeren die gevoelig zijn gebleken voor drugs, moeten we extra voorzichtig zijn met het opbouwen van medicijnen. Want ook hiervoor kunnen zij extra gevoelig zijn. Het belangrijkste is dus: geduld. Zowel bij de jongere, als bij zijn omgeving.

10 gedachten over “Ernstige stoornis na één foute joint

  1. Ouassima

    Hallo Carla

    Ik ongeveer drie weken geleden een bad trip gehad door het blowen. Waar Ik de gevolgen van nu nog steeds ondervindt. Ik heb inderdaad het gevoel dat Ik afwezig ben” Derealizatie” en verder voel ik me ook Constants licht in mijn hoofd. “Met net als bij Bjomi”, bijgestaan met verwarrende gedachten. Ik heb geen idee wat ik nu voor mezelf kan doen. Ik hoop dat Ik hier nog iets aan kan doen voor dat het te laat is.

    1. Carla Rus Bericht auteur

      Dag Quassima,

      Het is niet gauw ‘te laat’. Sterker nog, meestal zakken de symptomen vanzelf af. Het beste wat je nu kan doen, is proberen te ontspannen, er niet over piekeren en ook niet termen als derealisatie bezig zijn. Geef je hersenen de tijd om te herstellen. Als het langer dan drie maamden aanhoudt, zou ik een verwijzing aan de huisarts vragen voor het partydrugsspreekuur in Haarlem (de Brijder Stichting). Als je naar Gerard Alderliefste vraagt, ben je gelijk bij iemannd die er veel van af weet, je gerust kan stellen en je desnoods wat medicatie voor schrijft om je hersenen te ‘resetten’.

      Veel sterkte ermee!
      Hartelijke groet
      Carla

  2. Jellis

    Uit men eigen ervaring kan ik zeggen dat het enkel 20 jaar duurt als er niks aan de onderliggende oorzaak iets gedaan wordt, btw het gebruik van wiet met een hoge thc brengt dit soort problemen sneller met zich mee, ik heb gemerkt dat eigenlijk strains met een hoge cbd de klachten snel verminderen omdat cbd je niet high maakt maar juist rustig en kalm heb nu dp 2 keer gekregen 1 episode 5 jaar terug en nu de laatste 6 maand geleden en kan nu al zeggen dat met het gebruik van cbd en ook gewoon mezelf relaxen en niet stressen beter werkt als elke andere behandeling

    Mvg jellis

    1. Carla Rus Bericht auteur

      Beste Jellis Meeuws,

      Ik ben blij voor u dat u zoveel baat hebt van wiet met relatief veel cbd en weinig thc! De tegenwoordige wiet die op markt is heeft inderdaad vaak een te hoog thc ghalte. Bij de Staats-wiet (medicinale cannabis op recept) kun je gemakkelijker kiezen voor een wietsoort met weinig thc. Jammer dat de meeste ziektekostenverzekeringen dat tegenwoordig niet meer vergoeden, terwijl zoveel mensen baat hebben bij medicinale cannabis.

    1. Yannick

      Hallo Carla,

      Ik heb hetzelfde als Bjomi, ik ben inmiddels 2 weken gestopt met blowen, roken en caffeine. Ik voel mij denk ik wel iets beter en heb ( gelukkig ) geen last meer van somatisatie en derealizatie. Nog steeds voel ik mij heel erg licht in mijn hoofd en heb vaker hoofdpijn. Er is nog veel meer waar ik op het moment last van heb en wat er bij komt kijken.

      Ik hoop graag op opheldering, want net als Bjomi ben ik met verschillende therapie vormen bezig maar vooralsnog voel ik mij al maanden niet meer mijzelf.

      Grt, Yannick

      1. Carla Rus Bericht auteur

        Dag Yannick,

        Goed dat je gestopt bent met blowen etc. Wacht nu maar eerst af wat het effect hiervan is. Want het is nog maar twee weken geleden begrijp ik.
        Ik stop weer, want ik ben ziek en heb het erg druk.
        Sterkte en succes! En doorzetten! Dan komt het goed!

        Carla

    2. Ouassima

      Hallo Carla

      Ik ongeveer drie weken geleden een bad trip gehad door het blowen. Waar Ik de gevolgen van nu nog steeds ondervindt. Ik heb inderdaad het gevoel dat Ik afwezig ben” Derealizatie” en verder voel ik me ook Constants licht in mijn hoofd. “Met net als bij Bjomi”, bijgestaan met verwarrende gedachten. Ik heb geen idee wat ik nu voor mezelf kan doen. Ik hoop dat Ik hier nog iets aan kan doen voor dat het te laat is.

      1. Carla Rus Bericht auteur

        Voor zover ik weet heb ik al eerder op jouw bericht geantwoord. Namelijk dat het niet zo snel te laat is. Je kunt je melden bij de Brijder Stichting afdeling Party drugs spreekuur voor hulp. Veel sterkte, Carla

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *